افسردگی تابستانی چیست و چگونه آن را درمان کنیم؟

راز نهفته در دل تابستان: چرا برخی‌ها در گرمای تابستان افسرده می‌شوند؟

برای بسیاری از مردم، فصل تابستان زمانی برای سفر، آفتاب‌گرفتن و تفریح است. اما برای برخی دیگر، تابستان با احساسات منفی، اندوه و بی‌حالی همراه است. افسردگی تابستانی برخلاف انتظار، مسئله‌ای جدی و کمتر شناخته‌شده است که در دسته‌ی اختلالات عاطفی فصلی (SAD) قرار می‌گیرد. در این مقاله با دلایل، علائم و روش‌های مقابله با افسردگی تابستانی آشنا می‌شویم تا بتوانیم با آگاهی، تابستانی آرام و سالم را تجربه کنیم.

افسردگی فصلی چیست؟

اختلال عاطفی فصلی یا SAD، نوعی افسردگی است که به تغییرات فصل وابسته است. اغلب افراد افسردگی فصلی را با ماه‌های سرد پاییز و زمستان مرتبط می‌دانند، اما نوع تابستانی آن نیز وجود دارد و می‌تواند به همان اندازه ناراحت‌کننده باشد. طبق گزارش‌ها، عده‌ای در ماه‌های گرم سال دچار کاهش انرژی، اضطراب و بی‌خوابی می‌شوند که همه از نشانه‌های مهم افسردگی تابستانی هستند. اطلاعات دقیق‌تر در مورد این اختلال در صفحه اختلال عاطفی فصلی در ویکی‌پدیا قابل مطالعه است.

علائم افسردگی تابستانی را بشناسیم

درک علائم افسردگی تابستانی گامی مهم در شناسایی و درمان آن است. علائم این نوع افسردگی می‌توانند نسبت به نوع زمستانی تفاوت‌هایی داشته باشند. برخی از بارزترین نشانه‌ها عبارت‌اند از:

– بی‌خوابی یا خواب سبک و ناآرام
– افزایش سطح اضطراب، بی‌قراری و تحریک‌پذیری
– کاهش اشتها یا کاهش وزن ناخواسته
– احساس خستگی مداوم حتی پس از استراحت
– کاهش علاقه به فعالیت‌های روزمره و اجتماعی

این علائم می‌توانند میزان عملکرد روزانه افراد را مختل کرده و روی روابط اجتماعی، کاری یا تحصیلی تأثیر بگذارند.

دلایل افسردگی در روزهای آفتابی

در حالی که نور خورشید معمولاً با بهبود خلق‌وخو و انرژی همراه است، در برخی افراد علائم منفی ایجاد می‌کند. عوامل متعددی در بروز افسردگی تابستانی نقش دارند:

تغییرات در سطح ملاتونین و سروتونین

افزایش نور خورشید می‌تواند توازن هورمون‌های مغزی مانند ملاتونین و سروتونین را تغییر دهد. ملاتونین که مسئول خواب است، در تابستان ممکن است عملکرد طبیعی خود را از دست بدهد و منجر به بی‌خوابی شود — عاملی که نقش مهمی در بروز افسردگی ایفا می‌کند.

گرما و رطوبت شدید

دمای بالا و رطوبت زیاد، توان جسمی و روانی افراد را کاهش می‌دهد. افرادی که به آفتاب یا گرمای بیش از حد حساس هستند، ممکن است احساس خستگی، کلافگی یا حتی حملات اضطرابی را تجربه کنند.

اختلال در ریتم روزانه

تابستان معمولاً با کاهش ساختارهای منظم روزانه همراه است. دانش‌آموزان تعطیل می‌شوند، خواب و بیداری به تعویق می‌افتد و فعالیت‌های روزانه تغییر می‌کند—همه‌ی این‌ها می‌توانند تعادل روانی برخی افراد را بر هم بزنند.

چه کسانی بیشتر در معرض این اختلال هستند؟

مطالعات نشان می‌دهد افرادی که سابقه خانوادگی افسردگی دارند یا از قبل با اضطراب یا سایر مشکلات روانی دست‌وپنجه نرم می‌کنند، بیشتر مستعد ابتلا به افسردگی تابستانی هستند. همچنین زنان جوان، به‌خصوص در سنین ۲۰ تا ۴۰ سال، نسبت به مردان بیشتر به این اختلال مبتلا می‌شوند.

درمان و راهکارهای مقابله با افسردگی تابستانی

خبر خوب اینکه افسردگی تابستانی قابل درمان است و می‌توان با استفاده از راهبردهای صحیح، از شدت علائم آن کاست و حتی از بروز آن جلوگیری کرد.

ایجاد یک برنامه‌ی منظم روزانه

سعی کنید حتی در روزهای گرم تابستان، یک برنامه‌ی ثابت خواب، کار و تفریح داشته باشید. ساختار روزمره به مغز کمک می‌کند آرامش بیشتری حفظ کند.

پرهیز از گرمای زیاد

در ساعات اوج گرما (معمولاً بین ساعت ۱۲ تا ۴ بعد از ظهر) در فضای باز نباشید. این کار به حفظ تعادل دمای بدن و کاهش تحریک‌پذیری روانی کمک می‌کند.

تغذیه سالم و سبک

گرمای هوا می‌تواند اشتها را کاهش دهد، اما گرسنگی هم باعث افت انرژی و خلق‌وخو می‌شود. مصرف میوه‌ها، سبزیجات تازه و نوشیدنی های طبیعی در تابستان توصیه می‌شود.

مدیریت استرس و ورزش ملایم

تمرینات آرام مانند یوگا، پیاده‌روی در اوایل صبح یا شب و مدیتیشن می‌توانند سطح اضطراب را کاهش دهند. فعالیت بدنی همچنین ترشح اندورفین را افزایش می‌دهد که موجب بهبود خلق‌وخو می‌شود.

درمان حرفه‌ای

اگر علائم افسردگی تابستانی شدید هستند یا بیش از دو هفته ادامه پیدا کردند، بهتر است با روانشناس یا روانپزشک مشورت کنید. درمان شناختی-رفتاری (CBT) و گاهی دارودرمانی می‌تواند بسیار مؤثر باشد.

نکته پایانی: با خود مهربان باشید

به‌خاطر داشته باشید که تجربه افسردگی در فصل تابستان به‌معنای “غیرعادی بودن” نیست. بدن و مغز هر فردی به‌گونه‌ای متفاوت با تغییرات فصلی برخورد می‌کنند. مهم این است که با دقت به نشانه‌ها گوش دهید و به‌جای سرزنش‌کردن خود، حمایت و راهکارهای درست را جایگزین کنید. تابستان می‌تواند فصلی برای رشد، آرامش و آگاهی از نیازهای روانی خودتان باشد. هدف “گفتنی ها” انتشار اخبار و مطالب علمی برای بهبود سبک زندگی و سلامتی شماست.